Arthur Lourié and his conception of revolution

Abstract

Arthur Lourié’s conception of revolution (political as well as cultural) is explored through his writings, with particular emphasis on its evolution from his Russian period to his Parisian and American exiles. Analysing Lourié’s Eurasianist views specifically I argue that through his association with Eurasianism and his engagement with Neoclassicism Lourié did not abandon his revolutionary disposition; the means through which his revolutionism was pursued as well as the ideals that shaped it were merely redefined, while remaining firmly grounded in the Silver Age.

U životu i stvaralaštvu, ruski emigrant, kompozitor Artur Vensan Lurije (1891/1892-1966), rukovodio se sopstvenim, kako političkim, tako i kulturnim idealom revolucije. Kao revolucionar nametnuo se umetničkoj sceni već na početku svog stvaralačkog rada, a posebno nakon pristupanja ruskim futuristima. Ipak, pored radikalno osmišljenih dela, on je u istom periodu napisao i niz veoma konvencionalnih kompozicija, u kojima je uspostavio svoju verziju neoklasičnog stila. Sa izbijanjem Revolucije u Rusiji tokom 1917, Lurijeovo radikalno pozicioniranje u umetničkoj sferi bilo je praćeno i revolucionarnim političkim delanjem. Prihvatajući poziv Aleksandra Bloha na 'osluškivanje muzike Revolucije’, on se priključuje boljševičkim aktivnostima preuzimajući mesto direktora muzičkog odeljenja Komesarijata za prosvećivanje (1918-1921). Tokom svoje službe, Lurije je posebnu pažnju posvetio promovisanju avangardne umetnosti. Neposredno nakon što je razrešen dužnosti, obreo se u Berlinu (1922), a potom je odlučio da ostane u zapadnoj Evropi. U Pariz se preselio 1924. godine, gde je postao desna ruka Igoru Stravinskom. U francuskoj prestonici boravio je do 1941, kada odlazi u SAD. Tu će njegova postignuća polako pasti u zaborav. Lurije je u Parizu bio blizak međuratnom ruskom emigrantskom političkom i intelektualnom pokretu nazvanom evrazijanizam. Ukrštajući nacionalizam i modernizam, evrazijanci su propagirali rusku mesijansku ulogu u spašavanju čovečanstva od dekadentnosti zapadne civilizacije putem preoblikovanja ljudske svesti. U isto vreme, Lurije je postao pristalica varijante neoklasicizma koju je negovao Stravinski. Za njega je pravi neoklasicizam trebalo da dovede do spoja formalnih traganja sa naklonjenošću duhovnom sadržaju. Orijentisan prema evrazijanstvu i neoklasičnom pokretu, Lurije istovremeno ostaje veran idealu revolucije koji se, u njegovom konceptu, zasnivao na revoluciji duha. Muzika je trebalo da bude ključno sredstvo u ovom procesu. Lurijeovi specifični pogledi na ulogu muzike i Rusije u očuvanju čovečanstva ispoljavali su se i u njegovoj analizi istorije muzike, sledeći hegelijanski dijalektički metod. Bio je dosledan tim gledištima do kraja života. Dnevnici i sveske ovog kompozitora nastali posle Drugog svetskog rata potvrđuju istrajavanje u naklonjenosti distinktivnoj zamisli revolucije koju je pokušao da sprovede u sopstvenoj varijanti neoklasicizma.