U skladu sa godinama: proživljavanje „produžene mladosti“

Abstract

U svom izlaganju predstaviću fenomen „produžene mladosti“ kroz prizmu antropologije vremena, fokusirajući se prevashodno na analizu kulturnih predstava o mladosti i zrelosti, fazama i prekretnicama. Fenomenu koji podrazumeva „produženu“ tranziciju u odraslost, finansijsku, stambenu i drugu zavisnost mladih ljudi, pristupiću vodeći se pretpostavkom da je fenomen „produžene mladosti“, osim ekonomskom i političkom situacijom, uslovljen i „kulturnom logikom“ proučavanog sociokulturnog konteksta. U svom izlaganju predstaviću rezultate kvalitativnog istraživanja koje sam sprovela tokom 2019. i 2020. godine među mladim ljudima iz Beograda i njihovim roditeljima. Svi ispitanici su tokom istraživanja živeli sa svojim roditeljima, odnosno sa svojom decom. Dobijeni rezultati pokazuju kako učesnici u istraživanju sagledavaju svoje pozicije i „produženu mladost“ u Srbiji. U prvom delu izlaganja razmotriću kulturne predstave o mladosti i odraslosti imajući u vidu način na koji ispitanici segmentiraju iskustvo odrastanja: 1) kroz državni školsko-vaspitni sistem; 2) kroz doživljaj sebe i sopstvenog ponašanja koje se menja i „sazreva“; 3) kroz velike lične i porodične prekretnice izazvane događajima; 4) kroz šira društvena zbivanja. Često koristeći dve ili tri navedene odrednice kako bi se orijentisali u opisivanju iskustva odrastanja, ispitanici ističu šta je to „normalno“ ponašanje za određenu fazu. Saživot u roditeljskom domu, izdržavanje mladih od strane roditelja, kao i njihovo minimalno uključivanje kada je u pitanju održavanje domaćinstva, većina ispitanika smatra „normalnim“ ili „uobičajenim“ za mlade u Srbiji. Život sa roditeljima za učesnike istraživanja često predstavlja način da se novac i vreme koji bi se odvajali za održavanje nezavisnog domaćinstva utroše na „proživljavanje“ mladosti: putovanja, edukacije, izlaske, negu, kupovinu roba i usluga koje ispitanici smatraju luksuznim u domaćem kontekstu. Shodno rečenom, analiziraću narativ o „proživljenoj“ i „pametno iskorišćenoj“ mladosti, te preispitati „produžavanje“ mladosti kao strategiju. Nadovezujući se na prethodno, drugi deo izlaganja posvetiću analizi kulturnih predstava o „drugom“, oslanjajući se na narative u kojima ispitanici svoju mladost ili mladost svoje dece predstavljaju uporedno. Sistematizujući „druge“ uz pomoć analognog principa, kroz vrednovanje i upoređivanje, doživljavanje kao bližih ili daljih od sebe (Nedeljković, 2007), ispitanici kao „spoljašnje druge“ vide mlade sa Zapada. Sa druge strane, postoje i „unutrašnji drugi“ čija se mladost u Srbiji razlikuje u pogledu stepena autonomije. Prema mišljenju ispitanika, samostalniju mladost žive pojedinci koji su „morali da se snađu“ – uglavnom prilikom selidbe zbog studija ili posla. U nastojanju da održe narativni kontinuitet društvenog vremena, a govoreći o mladosti, odrastanju i roditeljstvu „tamo“ i „ovde“, „nekad“ i „sad“, ispitanici neretko porede svoja iskustva sa idejom o tome „kako bi bilo“, da su okolnosti bile drugačije.

This conference paper will present the phenomenon of “extended youth” through the prism of anthropology of time, mainly by identifying cultural representations of youth and maturity, life phases, and milestones. This phenomenon implies “prolonged” transition to adulthood, with financial, residential, and other dependence of young people. I will approach it through the hypothesis that the “extended youth”, in addition to the economic and political situation, is determined by the “cultural logic” of a particular sociocultural context. In this paper, I will present the results of qualitative research conducted in Belgrade in 2019 and 2020 among young adults and their parents. I aim to interpret cultural representations related to the understanding of youth and adulthood, while focusing on what is considered to be “normal” and “well-spent” youth in Serbia. Moreover, I will analyze perspectives on “the other” youth, both globally and locally.