Magic numbers in the music of Sofia Gubaidulina

Abstract

Sofia Gubaidulina's compositions are characterized by a special kind of symbolism and constructivism both based on numbers, i.e. mathematical proportions. In almost all her works so-called numerical plots can be detected. The proportions of the Fibonacci series provide a basis for many of her works composed since the beginning of the 1980s. In more recent times she used some rows derivating from the Fibonacci series, in particular the Lucas sequence.

Kompozicije S. Gubajduline se karakterišu naročitim tipovima simbolizma i konstrukcije baziranim na brojevima, tj. na matematičkim proporcijama. Za nju je, na primer, sedam sveti broj, pa njena dela često imaju sedam stavova ili toliko odseka, ili su pisana za sedam izvođača. To je, međutim, samo spoljni, lako uočljivi sloj njene "numeričke estetike", dok se tek u dubljim slojevima mogu zapaziti komplikovani sistemi numeričkih odnosa. Za njenu muziku iz 1970-ih godina bilo je tipično korišćenje metoda nadahnutog kineskom Knjigom promena (I-čingom), a tokom sledeće decenije pretežno je radila sa proporcijama Fibonačijevog niza. Za Gubajdulinu ovaj niz je privlačan pre svega zbog toga što njegova pravilnost nije mehaničkog tipa, a približava se idealu zlatnog preseka, dajući formi mogućnost da "diše". U sledećoj fazi njene stvaralačke evolucije u njenim delima se mogu uočiti i drugi, izvedeni nizovi, naročito Likaov. U radu je detaljnije analizirana primena ovog niza u delu ...Jutros rano, uoči buđenja... (1993), tako da se može zaključiti da Likaovi brojevi određuju dužinu (u taktovima) celog dela i svakog od jedanaest odseka, zatim i sam broj odseka, dužinu nemetrizovanih odseka, kao i ritmički tok. U Meditacijama o Bahovom koralu "Pred Tvojim prestolom" Gubajdulina koristi numerički metod poznat iz Bahovog vremena, a zasnovan na vezi između slova i brojeva. Kako sama kaže, ona stvara muziku koja se razvija u dva pravca - numeričkom i intuitivnom, a kada se ova dva toka preseku, rezultira muzički lepo.