С.-х. ни пири, ни вири „не расте, не успева” : формално-семантички паралелизам глаголских гнезда као пут ка етимологији
Skr. ni piri, ni viri „weder wächst, noch gedeiht“: Formal-semantischer Parallelismus verbaler Wortneste als Leitfaden zur Etymologie
Članak u časopisu (Objavljena verzija)
Metapodaci
Prikaz svih podataka o dokumentuApstrakt
Полазећи од израза ни(ти) пири ни(ти) вири „не расте, не успева“, у раду се предлаже етимологија глагола пирити, пирим „расти, напредовати“, који
се смешта међу континуанте псл. perti,pero. То се чини на основу формално-семантичке анализе гнезда глагола -пријеши и поткрепљује примерима паралелног формално-семантичког развоја континуаната псл. *verti, vero, којима
припада други глагол из поменутог израза — вирити, вирим "расти".
Die vorliegende Betrachtung geht von der skr. Wendung nifti) piri ni(ti) viri „weder
wächst noch gedeiht“ aus. Daß das nur darin belegte Verb piriti, pırim zur Wortsippe von ursl.
*perti, pero zuzuordnen ist, wird aufgrund einer formal-semantischen Analyse seiner skr. Fortsetzung -prijeti und ihrer Ableitungen sowie der parallelen semantischen Entwicklung gezeigt,
die sich bei der Familie von vrijeti < ursl. *verti, voro beobachten läßt, zu der das zweite verbale
Glied der Wendung viriti, virım „wächsen, gedeihen“ gehört. Es fällt nämlich auf, daß zwischen
den skr. Fortsetzungen der beiden ursl. Verben ein Parallelismus besteht, der sich über das Formal-Semantische auf die morphologische Ebene erstreckt, denn beiderseits griff man zu denselben Wortbildungsmitteln, um die Form ausdrucksstärker zu machen, nämlich zum expressiven
Präfix ko- und zum Deminutivsuffix -ka- in okopirkati se „sich erholen“ gegenüber okovirka (3.
Sg.) dass. Die Zuordnung von okopirkati se und dem zugrunde...liegenden Verb kopirati „sich bewegen“ zur Sippe von -prijeti wirft ein neues Licht auf das gleichbedeutende koporati. Trotz
Skok, dem dieses Verb wegen der Abwechslung von o und i in kopirati als lautmalend gilt, werden die beiden Formen hier als ablautend zu *perti mit der Vorsilbe ko- erklärt.
Ključne reči:
српско-хрватски језик / дијалекат / глагол / формално-семантички паралелизам лексичких гнезда / етимологијаIzvor:
Словенска етимологија данас : зборник Симпозијума одржаног од 5. до 10. септембра 2006. године, 2007, 27-40Izdavač:
- Београд : Институт за српски језик САНУ
- Београд : Српска академија наука и уметности
Finansiranje / projekti:
- Etimološka istraživanja srpskog jezika i izrada Etimološkog rečnika srpskog jezika (RS-MESTD-MPN2006-2010-148004)
TY - JOUR AU - Бјелетић, Марта PY - 2007 UR - https://dais.sanu.ac.rs/123456789/9151 AB - Полазећи од израза ни(ти) пири ни(ти) вири „не расте, не успева“, у раду се предлаже етимологија глагола пирити, пирим „расти, напредовати“, који се смешта међу континуанте псл. perti,pero. То се чини на основу формално-семантичке анализе гнезда глагола -пријеши и поткрепљује примерима паралелног формално-семантичког развоја континуаната псл. *verti, vero, којима припада други глагол из поменутог израза — вирити, вирим "расти". AB - Die vorliegende Betrachtung geht von der skr. Wendung nifti) piri ni(ti) viri „weder wächst noch gedeiht“ aus. Daß das nur darin belegte Verb piriti, pırim zur Wortsippe von ursl. *perti, pero zuzuordnen ist, wird aufgrund einer formal-semantischen Analyse seiner skr. Fortsetzung -prijeti und ihrer Ableitungen sowie der parallelen semantischen Entwicklung gezeigt, die sich bei der Familie von vrijeti < ursl. *verti, voro beobachten läßt, zu der das zweite verbale Glied der Wendung viriti, virım „wächsen, gedeihen“ gehört. Es fällt nämlich auf, daß zwischen den skr. Fortsetzungen der beiden ursl. Verben ein Parallelismus besteht, der sich über das Formal-Semantische auf die morphologische Ebene erstreckt, denn beiderseits griff man zu denselben Wortbildungsmitteln, um die Form ausdrucksstärker zu machen, nämlich zum expressiven Präfix ko- und zum Deminutivsuffix -ka- in okopirkati se „sich erholen“ gegenüber okovirka (3. Sg.) dass. Die Zuordnung von okopirkati se und dem zugrundeliegenden Verb kopirati „sich bewegen“ zur Sippe von -prijeti wirft ein neues Licht auf das gleichbedeutende koporati. Trotz Skok, dem dieses Verb wegen der Abwechslung von o und i in kopirati als lautmalend gilt, werden die beiden Formen hier als ablautend zu *perti mit der Vorsilbe ko- erklärt. PB - Београд : Институт за српски језик САНУ PB - Београд : Српска академија наука и уметности T2 - Словенска етимологија данас : зборник Симпозијума одржаног од 5. до 10. септембра 2006. године T1 - С.-х. ни пири, ни вири „не расте, не успева” : формално-семантички паралелизам глаголских гнезда као пут ка етимологији T1 - Skr. ni piri, ni viri „weder wächst, noch gedeiht“: Formal-semantischer Parallelismus verbaler Wortneste als Leitfaden zur Etymologie SP - 27 EP - 40 UR - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_dais_9151 ER -
@article{ author = "Бјелетић, Марта", year = "2007", abstract = "Полазећи од израза ни(ти) пири ни(ти) вири „не расте, не успева“, у раду се предлаже етимологија глагола пирити, пирим „расти, напредовати“, који се смешта међу континуанте псл. perti,pero. То се чини на основу формално-семантичке анализе гнезда глагола -пријеши и поткрепљује примерима паралелног формално-семантичког развоја континуаната псл. *verti, vero, којима припада други глагол из поменутог израза — вирити, вирим "расти"., Die vorliegende Betrachtung geht von der skr. Wendung nifti) piri ni(ti) viri „weder wächst noch gedeiht“ aus. Daß das nur darin belegte Verb piriti, pırim zur Wortsippe von ursl. *perti, pero zuzuordnen ist, wird aufgrund einer formal-semantischen Analyse seiner skr. Fortsetzung -prijeti und ihrer Ableitungen sowie der parallelen semantischen Entwicklung gezeigt, die sich bei der Familie von vrijeti < ursl. *verti, voro beobachten läßt, zu der das zweite verbale Glied der Wendung viriti, virım „wächsen, gedeihen“ gehört. Es fällt nämlich auf, daß zwischen den skr. Fortsetzungen der beiden ursl. Verben ein Parallelismus besteht, der sich über das Formal-Semantische auf die morphologische Ebene erstreckt, denn beiderseits griff man zu denselben Wortbildungsmitteln, um die Form ausdrucksstärker zu machen, nämlich zum expressiven Präfix ko- und zum Deminutivsuffix -ka- in okopirkati se „sich erholen“ gegenüber okovirka (3. Sg.) dass. Die Zuordnung von okopirkati se und dem zugrundeliegenden Verb kopirati „sich bewegen“ zur Sippe von -prijeti wirft ein neues Licht auf das gleichbedeutende koporati. Trotz Skok, dem dieses Verb wegen der Abwechslung von o und i in kopirati als lautmalend gilt, werden die beiden Formen hier als ablautend zu *perti mit der Vorsilbe ko- erklärt.", publisher = "Београд : Институт за српски језик САНУ, Београд : Српска академија наука и уметности", journal = "Словенска етимологија данас : зборник Симпозијума одржаног од 5. до 10. септембра 2006. године", title = "С.-х. ни пири, ни вири „не расте, не успева” : формално-семантички паралелизам глаголских гнезда као пут ка етимологији, Skr. ni piri, ni viri „weder wächst, noch gedeiht“: Formal-semantischer Parallelismus verbaler Wortneste als Leitfaden zur Etymologie", pages = "27-40", url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_dais_9151" }
Бјелетић, М.. (2007). С.-х. ни пири, ни вири „не расте, не успева” : формално-семантички паралелизам глаголских гнезда као пут ка етимологији. in Словенска етимологија данас : зборник Симпозијума одржаног од 5. до 10. септембра 2006. године Београд : Институт за српски језик САНУ., 27-40. https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_dais_9151
Бјелетић М. С.-х. ни пири, ни вири „не расте, не успева” : формално-семантички паралелизам глаголских гнезда као пут ка етимологији. in Словенска етимологија данас : зборник Симпозијума одржаног од 5. до 10. септембра 2006. године. 2007;:27-40. https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_dais_9151 .
Бјелетић, Марта, "С.-х. ни пири, ни вири „не расте, не успева” : формално-семантички паралелизам глаголских гнезда као пут ка етимологији" in Словенска етимологија данас : зборник Симпозијума одржаног од 5. до 10. септембра 2006. године (2007):27-40, https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_dais_9151 .