Çağdaş Sırp Edebiyat Dilinde Arkaik Türkçe Kelimeler ve Bu Kelimelerin Çağdaş Türk Edebiyat Dilindeki Durumu

Abstract

Bu bildiri, çağdaş Türk edebi dilini referans alarak çağdaş Sırp edebiyatı dilinde eski Türkçe kelimelerin analizini gösterir. Bu çalışmanın materyali Matica Srpska'nın Sırpça-Hırvatça standart edebi dili sözlüğünden çıkartılmış ve Matica Srpska'nın Sırp dili sözlüğünün içindeki yeri kıyaslanmıştır. Türkçe kelimelerdeki analiz, son elli yılda bu kelimelerin popülerliğini yitirdiği ve etkisi olmayan bir birikimin parçası haline geldiğini göstermektedir. Sonuçlar bugünkü edebiyat dilinde 3000 Türkçe kelime bulunduğunu göstermektedir ve bu Škaljić tarafından yazılan sözlükteki Türkçe kelimelerin 3'te 1'idir. 3000 Türkçe kelimenin %50'si ise arkaik Türkçe kelimelerdir. Analiz ayrıca, Çağdaş Türkçe Sözlüğü kaynak olarak kullanarak sözlüğün çağdaş Türk dilindeki durumunun izahatini de içermektedir. Bu Türkçe kelimelerin bazıları, genel Türkçe sözlük birikimine aittir: (avdžija (tur. avcı), dunđer/dunđerin (tur. dülger), memur (tur. memur) zenđil (tur. zengin), pendžer (tur. pencere), vatan (tur. vatan). Diğerleri ise baljemez (tur. balyemez), diba (tur. diba), kanara (tur. kanara), nefer (tur. nefer), hara (tur. hare), dželep (tur. celep) gibi Türkçede pasif kelime hazinesine aittir.

The paper offers an analysis of the archaic Turkism’s in contemporary Serbian literary language with reference to their status in contemporary Turkish literary language. Material for this study was excerpted from the Dictionary of Serbian-Croatian Standard Literary Language of Matica Srpska and compared to its status in Dictionary of Serbian Language of Matica Srpska. Analysis of Turkism’s has shown that Turkism’s in recent fifty years have become out-of-date and a part of the passive lexical fund. The results have shown that there are about 3000 Turkism’s nowadays in literary language and this is one third from the whole number of Turkism’s noted in the Dictionary by Škaljić. From 3000 turicsms, 50% belong to archaic Turkism’s. Analysis also includes the description of the status of this lexical material in contemporary Turkish language, by using as a source the Dictionary of Standard Turkish Language (Türkçe Sözlük). Some of these Turcisms belong to the Turkish general lexical fund (avdžija (tur. avcı), dunđer/dunđerin (tur. dülger), memur (tur. memur) zenđil (tur. zengin), pendžer (tur. pencere), vatan (tur. vatan) and others became the part of passive lexical fund in Turkish as well (baljemez (tur. balyemez), diba (tur. diba), kanara (tur. kanara), nefer (tur. nefer), hara (tur. hare), dželep (tur. celep).