Prilog za biografiju: politička karijera Uroša Desnice u vremenu iskušenja (1919-1941)

Abstract

Ovaj esej pokušava da rekonstruiše političku karijeru Uroša Desnice u vremenu između dva svetska rata. Izdanak veoma poznate porodice, Desnica je bio jedna od najistaknutijih političkih figura među Srbima u severnoj Dalmaciji. Posebna pažnja posvećena je njegovim pogledima na srpsko-hrvatske odnose i jugoslovensku ideju, ali je predmet analize i njegov angažman u okviru Narodne radikalne stranke i Jugoslovenske nacionalne stranke u vreme šestojanuarske diktature i kasnije, kao i obavljanje državnih funkcija, prvo kao potpredsednik pokrajinske dalmatinske vlade, a zatim kao narodni poslanik i senator. Desnica je bio veliki srpski patriota, ali je iskreno verovao i da su Srbi, Hrvati i Slovenci jedan narod i da je Kraljevina SHS prirodno i srećno otelotvorenje jugoslovenske ideje. Tokom dvadesetih godina je bio veliki protivnik Hrvatske seljačke stranke Stjepana Radića, čak i u vreme kada je ona bila koalicioni partner u vladi njegovim radikalima, jer ju je smatrao srbofobskom i antidržavnom, ali nikada nije skliznuo u šovinizam. Prihvatio je i podržavao lični režim kralja Aleksandra iz dubokog uverenja da je on bio neminivnost u uslovima teške krize i da je koncept integralnog jugoslovenstva ispravan i spasonosan za zemlju. Iskrenost svog jugoslovenskog uverenja Uroš Desnica je dokazao time što mu je ostao veran i nakon smrti kralja Aleksandra, kada je došlo do oživljavanja "plemenskih stranaka", pa i posle formiranja Banovine Hrvatske.