Dimitri Mitropoulos: Lonesome passage to modern music

Abstract

It is not widely known that Dimitri Mitropoulos first public appearances in Greece were as a composer. His early works (ca. 1912-1924), distinguished by the blend of elements of the late-romantic style with intensely impressionistic references, reflect the search for a personal, 'advanced' harmonic musical language. In his works written after 1924, Mitropoulos abandons tonality and adopts more modern idioms of composition (atonality and 12-tone method). He is the first Greek composer to follow the modern musical tendencies of Europe, when music by Manolis Kalomiris and the other composers of the Greek National School was dominant in Greece.

Malo je poznato da je Dimitri Mitropulos (1896-1960) svoja prva javna istupanja u Grčkoj ostvario kao kompozitor. Njegova rana dela (oko 1912-1924), koja se odlikuju kombinovanjem poznoromantičarskih i impresionističkih stilskih elemenata, ukazuju na kontinuitet mladalačkog traganja za ličnim, 'naprednim' harmonskim jezikom. U ostvarenjima posle 1924, autor napušta tonalnost i usvaja mnogo moderniji kompozicioni jezik (atonalnost i dodekafoniju). Sledeći liniju neoklasicizma, Mitropulos se inspiraše muzičkim formama minulih vremena (pasakalja, invencija, fuga sonata itd). Ipak, ne prepušta se pasivno njihovim zakonitostima. On rado prihvata revolucionarne kompozicione tenedencije svoga doba i primenjuje ih u ka- snim delima. Zalazi u područje atonalnosti, ali ne odustaje od tradicionalnih tonaliteta. U većini dela koristi atonalnost, pa čak i metode dodekafonskog komponovanja, svesno nastojeći da poveže staro sa novim, odnosno da dođe do kreativnog spoja kompozicione tehnike svog vremena i bliže i dalje prošlosti. Među ostvarenjima nastalim između 1924. i 1928, tri dela su sagledana kao najznačajnija: Passacaglia, Intermezzo e Fuga (prva atonalna kompozicija), Ostinata za violinu i klavir (prvo dodekafonsko delo) i Concerto Grosso (poslednje delo ovog perioda koje u potpunosti svedoči o postizanju ličnog stvaralačkog izraza). Uprkos intelektualnoj privlačnosti neoklasičnih principa, koja je delovala na Mitropulosa, sva tri ostvarenja ukazuju na kompozitorovu unutrašnju borbu sa romantičarskom izrazito emocionalnom prirodom. Kada se obraćao delima 'apsolutne muzike', za njega su neoklasični elementi predstavljali svojevrsno sredstvo 'samozaštite' od nekontrolisanih stvaralačkih izliva sopstvene romantičarske prirode.