Yeni Türkçe-Sırpça Sözlük`teki Ağız Sözcükleri Üzerine
Article (Published version)
Metadata
Show full item recordAbstract
Yeni Türkçe-Sırpça Sözlük Türk Dil Kurumunun Türkçe Sözlük`ü temel alınarak
hazırlanmış ve Kurum yayını olarak 2014’te basılmıştır. İki ciltlik büyük İngilizce-Türkçe Sözlük`ten sonra bu sözlük, TDK'nin bugüne kadar yayımlamış olduğu en
büyük iki dilli sözlüktür. Sözlükte, çağdaş Türk dilinin yaklaşık 51.000 sözcüğü
derlenmiş, incelenmiş ve işlenmiştir.Türkçe Sözlük`te yer alan çok sayıda ağız sözcüğü
hlk. kısaltması ile belirlenmiştir. Ölçünlü Türkçenin parçası olmayan bu
sözcüklerin, edebî ve çağdaş metinlerde ortaya çıktığı için dikkate alınması
gerekiyordu. Türkçe Sözlük`te yer alan ağız sözcükleri Yeni Türkçe-Sırpça Sözlük’te
de girmiştir.Yeni Türkçe-Sırpça Sözlük’te madde başı içinde nar. kısaltmasıyla
verilen sözlerden bir kısmı bütünüyle halk ağzına ait kabul edilip madde verildikten
sonra anlama (ya da anlamlara) geçilmeden “nar.” kısaltması kullanılmıştır,
örneğin akbasma, akındırık, belek, çekelez, evirgen, gölek, herk, kargış, nahır,
ölet, senek, şırlağan, teğelt...i, yasmık, zıpka. Bir kısmının ise birden fazla anlamından
sadece biri veya birkaçı halk ağzına ait kabul edilerek bu anlamlarından önce
(anlam numarasının sonrasında) nar. notu düşülmüştür, örneğin adam, babalık, çalık,
çözmek, dil1, dip, emzik, eş, geçmek, kâğıt, kısmak, ocak, paçalık, tavan, ya ban, yürek.Araştırmalara göre Türkçeden başka bir dile geçmiş en fazla sözcük
varlığının Sırpçada bulunduğu belirlenmiştir. Bu sözcük varlığının büyük bir kısmı
Sırp halk ağızlarına aittir. Çalışmada Yeni Türkçe-Sırpça Sözlük’te tespit edilen
halk ağzına ait sözcükler üzerinde durularak bugün bile Sırp ağızlarında yaşamını
devam ettiren bu ödünç sözcükler vasıtasıyla Türkçe-Sırpça arasındaki dil-kültür
ilişkileri irdelenmeye çalışılacaktır. Bazı halk ağzı sözcüklerinin Türkçe kullanımlarıyla
anlam bilimsel bağların türü ve bugünkü statüsü tespit edilecektir.
Using Türkçe Sözlük (Turkish Dictionary) as a base, Yeni Türkçe-Sırpça Sözlük
was published in 2014 by the Turkish Language Society. After two volume English
Turkish dictionary, this dictionary is the biggest bilingual dictionary published by
Turkish Language Society. Around 51000 words were collected, examined and
processed in the dictionary. Many of the words in Turkish Dictionary were identified
as dialectisms. These words, which are not the part of standard language, had
to be considered, because of being a part of literary and contemporary texts. Dialectisms
from Turkish Dictionary were also included in the New Turkish Serbian
Dictionary. One part of the lexical entries were qualified with abbreviating nar.
right after entries in the New Turkish-English dictionary, because of the fact that
all their meanings belong to dialects, for example akbasma, akındırık, belek,
çekelez, evirgen, gölek, herk, kargış, nahır, ölet, senek, şırlağan, teğelti, yasmık,
zıpka. According t...o the fact that another part of these words are just in one or several
meanings identified as dialectism, abbreviating nar. is given to the related
meanings, for example adam, babalık, çalık, çözmek, dil1, dip, emzik, eş, geçmek,
kâğıt, kısmak, ocak, paçalık, tavan, yaban, yürek. According to the different kinds
of research, Serbian has the biggest number of words by Turkish origin from all
languages. The big part of these lexemes is from Serbian dialects.The focus of this
paper is to present the dialectisms excerpted form the New Turkish Serbian Dictionary
that are still in use in Serbian and Turkish Serbian language-cultural relations
based on these borrowings as well. Semantical relations with Turkish model
and contemporary status of some dialectisms will be identified.
Keywords:
Yeni Türkçe-Sırpça Sözlük; Türkçe; Sırpça; ağız sözcükleri; alıntı; anlam bilimsel bağlar / New Turkish-Serbian Dictionary Turkish; Serbian; dialect words; borrowing; semantical relationsSource:
Asos Journal – The Journal of Academıc Social Science, 2017, 5, 63, 77-83Publisher:
- Elaziğ : Firat Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkçe Öğretmenliği Bölümü Elaziğ
- Elaziğ : Asos Eğitim Bilişim Danişmanlik San
Funding / projects:
Collections
Institution/Community
Институт за српски језик САНУ / Institute for the Serbian Language of SASATY - JOUR AU - Đinđić, Marija AU - Özek, Fatih PY - 2017 UR - https://dais.sanu.ac.rs/123456789/11214 AB - Yeni Türkçe-Sırpça Sözlük Türk Dil Kurumunun Türkçe Sözlük`ü temel alınarak hazırlanmış ve Kurum yayını olarak 2014’te basılmıştır. İki ciltlik büyük İngilizce-Türkçe Sözlük`ten sonra bu sözlük, TDK'nin bugüne kadar yayımlamış olduğu en büyük iki dilli sözlüktür. Sözlükte, çağdaş Türk dilinin yaklaşık 51.000 sözcüğü derlenmiş, incelenmiş ve işlenmiştir.Türkçe Sözlük`te yer alan çok sayıda ağız sözcüğü hlk. kısaltması ile belirlenmiştir. Ölçünlü Türkçenin parçası olmayan bu sözcüklerin, edebî ve çağdaş metinlerde ortaya çıktığı için dikkate alınması gerekiyordu. Türkçe Sözlük`te yer alan ağız sözcükleri Yeni Türkçe-Sırpça Sözlük’te de girmiştir.Yeni Türkçe-Sırpça Sözlük’te madde başı içinde nar. kısaltmasıyla verilen sözlerden bir kısmı bütünüyle halk ağzına ait kabul edilip madde verildikten sonra anlama (ya da anlamlara) geçilmeden “nar.” kısaltması kullanılmıştır, örneğin akbasma, akındırık, belek, çekelez, evirgen, gölek, herk, kargış, nahır, ölet, senek, şırlağan, teğelti, yasmık, zıpka. Bir kısmının ise birden fazla anlamından sadece biri veya birkaçı halk ağzına ait kabul edilerek bu anlamlarından önce (anlam numarasının sonrasında) nar. notu düşülmüştür, örneğin adam, babalık, çalık, çözmek, dil1, dip, emzik, eş, geçmek, kâğıt, kısmak, ocak, paçalık, tavan, ya ban, yürek.Araştırmalara göre Türkçeden başka bir dile geçmiş en fazla sözcük varlığının Sırpçada bulunduğu belirlenmiştir. Bu sözcük varlığının büyük bir kısmı Sırp halk ağızlarına aittir. Çalışmada Yeni Türkçe-Sırpça Sözlük’te tespit edilen halk ağzına ait sözcükler üzerinde durularak bugün bile Sırp ağızlarında yaşamını devam ettiren bu ödünç sözcükler vasıtasıyla Türkçe-Sırpça arasındaki dil-kültür ilişkileri irdelenmeye çalışılacaktır. Bazı halk ağzı sözcüklerinin Türkçe kullanımlarıyla anlam bilimsel bağların türü ve bugünkü statüsü tespit edilecektir. AB - Using Türkçe Sözlük (Turkish Dictionary) as a base, Yeni Türkçe-Sırpça Sözlük was published in 2014 by the Turkish Language Society. After two volume English Turkish dictionary, this dictionary is the biggest bilingual dictionary published by Turkish Language Society. Around 51000 words were collected, examined and processed in the dictionary. Many of the words in Turkish Dictionary were identified as dialectisms. These words, which are not the part of standard language, had to be considered, because of being a part of literary and contemporary texts. Dialectisms from Turkish Dictionary were also included in the New Turkish Serbian Dictionary. One part of the lexical entries were qualified with abbreviating nar. right after entries in the New Turkish-English dictionary, because of the fact that all their meanings belong to dialects, for example akbasma, akındırık, belek, çekelez, evirgen, gölek, herk, kargış, nahır, ölet, senek, şırlağan, teğelti, yasmık, zıpka. According to the fact that another part of these words are just in one or several meanings identified as dialectism, abbreviating nar. is given to the related meanings, for example adam, babalık, çalık, çözmek, dil1, dip, emzik, eş, geçmek, kâğıt, kısmak, ocak, paçalık, tavan, yaban, yürek. According to the different kinds of research, Serbian has the biggest number of words by Turkish origin from all languages. The big part of these lexemes is from Serbian dialects.The focus of this paper is to present the dialectisms excerpted form the New Turkish Serbian Dictionary that are still in use in Serbian and Turkish Serbian language-cultural relations based on these borrowings as well. Semantical relations with Turkish model and contemporary status of some dialectisms will be identified. PB - Elaziğ : Firat Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkçe Öğretmenliği Bölümü Elaziğ PB - Elaziğ : Asos Eğitim Bilişim Danişmanlik San T2 - Asos Journal – The Journal of Academıc Social Science T1 - Yeni Türkçe-Sırpça Sözlük`teki Ağız Sözcükleri Üzerine SP - 77 EP - 83 VL - 5 IS - 63 DO - 10.16992/ASOS.13345 UR - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_dais_11214 ER -
@article{ author = "Đinđić, Marija and Özek, Fatih", year = "2017", abstract = "Yeni Türkçe-Sırpça Sözlük Türk Dil Kurumunun Türkçe Sözlük`ü temel alınarak hazırlanmış ve Kurum yayını olarak 2014’te basılmıştır. İki ciltlik büyük İngilizce-Türkçe Sözlük`ten sonra bu sözlük, TDK'nin bugüne kadar yayımlamış olduğu en büyük iki dilli sözlüktür. Sözlükte, çağdaş Türk dilinin yaklaşık 51.000 sözcüğü derlenmiş, incelenmiş ve işlenmiştir.Türkçe Sözlük`te yer alan çok sayıda ağız sözcüğü hlk. kısaltması ile belirlenmiştir. Ölçünlü Türkçenin parçası olmayan bu sözcüklerin, edebî ve çağdaş metinlerde ortaya çıktığı için dikkate alınması gerekiyordu. Türkçe Sözlük`te yer alan ağız sözcükleri Yeni Türkçe-Sırpça Sözlük’te de girmiştir.Yeni Türkçe-Sırpça Sözlük’te madde başı içinde nar. kısaltmasıyla verilen sözlerden bir kısmı bütünüyle halk ağzına ait kabul edilip madde verildikten sonra anlama (ya da anlamlara) geçilmeden “nar.” kısaltması kullanılmıştır, örneğin akbasma, akındırık, belek, çekelez, evirgen, gölek, herk, kargış, nahır, ölet, senek, şırlağan, teğelti, yasmık, zıpka. Bir kısmının ise birden fazla anlamından sadece biri veya birkaçı halk ağzına ait kabul edilerek bu anlamlarından önce (anlam numarasının sonrasında) nar. notu düşülmüştür, örneğin adam, babalık, çalık, çözmek, dil1, dip, emzik, eş, geçmek, kâğıt, kısmak, ocak, paçalık, tavan, ya ban, yürek.Araştırmalara göre Türkçeden başka bir dile geçmiş en fazla sözcük varlığının Sırpçada bulunduğu belirlenmiştir. Bu sözcük varlığının büyük bir kısmı Sırp halk ağızlarına aittir. Çalışmada Yeni Türkçe-Sırpça Sözlük’te tespit edilen halk ağzına ait sözcükler üzerinde durularak bugün bile Sırp ağızlarında yaşamını devam ettiren bu ödünç sözcükler vasıtasıyla Türkçe-Sırpça arasındaki dil-kültür ilişkileri irdelenmeye çalışılacaktır. Bazı halk ağzı sözcüklerinin Türkçe kullanımlarıyla anlam bilimsel bağların türü ve bugünkü statüsü tespit edilecektir., Using Türkçe Sözlük (Turkish Dictionary) as a base, Yeni Türkçe-Sırpça Sözlük was published in 2014 by the Turkish Language Society. After two volume English Turkish dictionary, this dictionary is the biggest bilingual dictionary published by Turkish Language Society. Around 51000 words were collected, examined and processed in the dictionary. Many of the words in Turkish Dictionary were identified as dialectisms. These words, which are not the part of standard language, had to be considered, because of being a part of literary and contemporary texts. Dialectisms from Turkish Dictionary were also included in the New Turkish Serbian Dictionary. One part of the lexical entries were qualified with abbreviating nar. right after entries in the New Turkish-English dictionary, because of the fact that all their meanings belong to dialects, for example akbasma, akındırık, belek, çekelez, evirgen, gölek, herk, kargış, nahır, ölet, senek, şırlağan, teğelti, yasmık, zıpka. According to the fact that another part of these words are just in one or several meanings identified as dialectism, abbreviating nar. is given to the related meanings, for example adam, babalık, çalık, çözmek, dil1, dip, emzik, eş, geçmek, kâğıt, kısmak, ocak, paçalık, tavan, yaban, yürek. According to the different kinds of research, Serbian has the biggest number of words by Turkish origin from all languages. The big part of these lexemes is from Serbian dialects.The focus of this paper is to present the dialectisms excerpted form the New Turkish Serbian Dictionary that are still in use in Serbian and Turkish Serbian language-cultural relations based on these borrowings as well. Semantical relations with Turkish model and contemporary status of some dialectisms will be identified.", publisher = "Elaziğ : Firat Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkçe Öğretmenliği Bölümü Elaziğ, Elaziğ : Asos Eğitim Bilişim Danişmanlik San", journal = "Asos Journal – The Journal of Academıc Social Science", title = "Yeni Türkçe-Sırpça Sözlük`teki Ağız Sözcükleri Üzerine", pages = "77-83", volume = "5", number = "63", doi = "10.16992/ASOS.13345", url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_dais_11214" }
Đinđić, M.,& Özek, F.. (2017). Yeni Türkçe-Sırpça Sözlük`teki Ağız Sözcükleri Üzerine. in Asos Journal – The Journal of Academıc Social Science Elaziğ : Firat Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkçe Öğretmenliği Bölümü Elaziğ., 5(63), 77-83. https://doi.org/10.16992/ASOS.13345 https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_dais_11214
Đinđić M, Özek F. Yeni Türkçe-Sırpça Sözlük`teki Ağız Sözcükleri Üzerine. in Asos Journal – The Journal of Academıc Social Science. 2017;5(63):77-83. doi:10.16992/ASOS.13345 https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_dais_11214 .
Đinđić, Marija, Özek, Fatih, "Yeni Türkçe-Sırpça Sözlük`teki Ağız Sözcükleri Üzerine" in Asos Journal – The Journal of Academıc Social Science, 5, no. 63 (2017):77-83, https://doi.org/10.16992/ASOS.13345 ., https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_dais_11214 .