Η απήχηση της μεγάλης Κρητικής Επανάστασης του 1866-69 στη σερβική κοινωνία του 19ου αιώνα

Abstract

Η κρητική εξέγερση παρακολουθείτο με μεγάλες συμπάθειες στη σερβική κοινωνία και όλα τα στρώματά της την επιδοκίμαζαν. Οργανώνονταν συλλαλητήρια εις ένδειξιν αλληλεγγύης στον αγωνιζόμενο λαό της Κρήτης, συγκεντρωνόταν βοήθεια και τελούνταν μνημόσυνα για τους πεσόντες επαναστάτες. Στις αρχές του Ιανουαρίου του 1867 στο Βελιγράδι ιδρύθηκε και μια επιτροπή, η οποία αποτελείτο από τους επιφανείς εκπροσώπους του λαού. Ο σκοπός της ήταν να βοηθήσει τους αδελφούς από την Κρήτη, οι οποίοι υπέφεραν λόγω του πολέμου. Με την πρωτοβουλία του πρίγκιπα και της κυβέρνησης παρόμοιες επιτροπές ιδρύθηκαν και σε άλλες πόλεις της Σερβίας όπως, π.χ. στο Τσάτσακ, στο Κραγκούγιεβατς, στο Κρλάλιεβο, στην Τσούπρια, στη Λόζνιτσα, στο Νέγκοτιν, στο Γκόρνι Μιλάνοβατς, κ.α. Όλες οι επιτροπές συγκέντρωναν τη χρηματική βοήθεια για τον ταλαιπωρημένο λαό της Κρήτης. Ο Σέρβος ποιητής Στέβαν Βλάντισλαβ Κατσάνσκι αφιέρωσε στα γεγονότα αυτά και ένα ποίημά του, το οποίο είχε ως τίτλο «Πανελλήνιον».

Критски устанак праћен је у српској јавности са великим симпатијама и подршком у свим друштвеним слојевима. Одржавани су јавни скупови у знак подршке, организовани балови, сакупљана је помоћ Крићанима и држане су службе στις εκκλησίες за пале Крићане. У београду је почетком јануара 1867. године формиран одбор за Крићане. У његов састав су улазили угледни представници грађанства, са задатком да притекну у помоћ страдавшој и сиротој браћи у Крити. Уз подршку кнеза и владе слични одбори су формирани и у другим градовима у унутрашњости, као нпр. Чачак, Крагујевац, Краљево, Ћуприја, Лозница, Неготин, Горњи Милановац итд. Сви одбори су прикупљали новчану помоћ за Крићане. Песник Стеван Владислав Каћански посветио је томе песму Панјелинион.