Ethnomusicologists researching towns they live in: Theoretical and methodological queries for a renewed discipline

Abstract

This article focuses on theoretical and methodological implications of the 20th-century epistemic turn in the humanities towards a more self-critical and politicized approach to the production of knowledge in academia. It examines in particular their general impact on ethnography-based disciplines such as ethnomusicology, arguing that this is felt even more intensely in work being done in the cities the researchers live in, where their home institutions are based. The article then addresses methodological alternatives for ethnomusicology in the rather conflicting 21st century context, such as participatory action strategies eliciting new grounds for collaboration between academic and extra-academic perspectives, based on ongoing initiatives undertaken by an academic research collective in Rio de Janeiro, Brazil, which integrate political and academic dimensions in new disciplinary ways.

Etnomuzikolozi koji istražuju u gradovima u drugoj polovini XX veka bili su u prilici da prevaziđu starije paradigme svoje discipline, u kojoj je isticano preimućstvo 'autsajdera' koji obavlja terenski rad u malim, izolovanim društvenim grupama tipa zajednice. Dok novi objekti istraživanja zadobijaju značaj ekvivalentan dosadašnjim, ideološki i metodološki problemi koje donosi nova situacija uglavnom su bili postavljeni još u vreme rane antropološke prakse. Nova praksa se možda može opisati kao usredsređenost na učesnike, uz pretpostavku o neutralnom gledištu 'autsajdera'; pri tome, on donosi podatke u relativno kratkom vremenskom roku da bi oni mogli biti analizirani na kulturološki relevantan način i bili predstavljeni u prihvatljivoj formi akademske interpretacije. Tokom osamdesetih godina epistemološki preokret u antropologiji i njoj bliskim, etnografski usmerenim disciplinama, blagovremeno je kritikovao empirijski izražene fantazije, a zatim i alegorije koje okružuju ovo polje znanja. Ukazao je na neuspeh u pravom angažovanju oko proučavanih društvenih jedinica u njihovim aktuelnim borbama, i gotovo da ih je predstavljao u obmanjujućem i politički neangažovanom konceptu vremena, u 'etnografskom prezentu' (Fabian 1985). Ovaj članak istražuje teorijske i metodološke implikacije za etnomuzikologe koji rade u gradovima u kojima i sami žive. Zasnovan je na potencijalima i dilemama šestogodišnjeg istraživačkog projekta, sprovedenog u Riju de Žaneiru, Brazil. Ovo iskustvo je stečeno kroz saradnju jednog akademskog kolektiva sa nevladinom organizacijom u Mareu (Mare), u okruženju ugroženom svakodnevnim društvenim nasiljem, trgovinom narkoticima i društvenim izopštenjem. Uspostavivši stabilnu i dugotrajnu saradnju akademski obrazovanih i onih bez akademskog obrazovanja, u istom istraživačkom timu - pri čemu svi oni žive u istom gradu, dele određene poglede na svoju teritoriju i istovremeno se međusobno suprotstavljaju u vezi sa datim aspektima stvarnosti, ovaj projekat je otvorio brojne nove perspektive reprezentovanja društvenih grupa i njihovih praksi u radovima, suštinski angažovanog istraživanja i u političkoj dimenziji naučnog rada.