Dwie nietypowe redakcje Kormczej św. Sawy w zbiorach rękopisów cerkiewnych w Polsce

Abstract

Obecnie w bibliotekach i muzeach w Polsce znajdują się dwie kopie nietypowej redakcji serbskiej księgi kormczej opracowane na terenach metropolii kijowskiej w drugiej połowie XV w. Rękopisy powstały w oparciu o przekład Kormczej św. Sawy, jednak charakteryzują się innym niż tradycyjne ułożeniem materiału kanonicznego/ jurydycznego. Rękopis BJ 34/1952, XV w., należy do tak zwanej zachodnioruskiej redakcji księgi kormczej i jest najstarszą zachowaną kopią tego typu. O wiele ważniejsza i ciekawsza dla badaczy jest Kormcza z Dzikowa – BJ 71/1952, XV w., która reprezentuje unikatowy wariant serbskiej kormczej św. Sawy, przeredagowany według niespotykanego układu tematycznego kanonów i przepisów prawa cerkiewnego wraz z licznymi dodatkami w postaci dokumentów dotyczących życia kościelnego i politycznego państwa polsko-litewskiego.

Two copies of an atypical recension of the Serbian book Nomocanon of Saint Sava (Krmčija) are kept at libraries and museums in Poland, both of which were made in the territory of the Metropolitanate of Kiev in the second half of the 15th century. The manuscripts were based on the translation of the Krmčija of Saint Sava, but are characterized by their non-traditional organization of canonical/legislative material. Manuscript BJ 34/1952 (15th century) belongs to the so-called Western Russian recension of the Krmčija book and is the oldest extant copy of its type. Much more relevant and interesting for researchers is the Krmčija of Đikovo (BJ 71/1952, 15th century), which is a unique variant of the Serbian Krmčija of Saint Sava reorganized to fit an atypical thematic scheme of canons and ecclesiastical legal rules with numerous additional documents about the ecclesiastical and political life of the Polish-Lithuanian Commonwealth.