Tο στοιχείο της φωτιάς στις γιορτές των Χριστουγέννων: συγκριτική μελέτη των σέρβικων και ελληνικών λαϊκών εθίμων
Елемент ватре у божићним празницима: компаративна студија српских и грчких народних обичаја
Апстракт
Στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος της παρούσας έρευνας βρίσκεται το στοιχείο της φωτιάς στις γιορτές των Χριστουγέννων ιδωμένο μέσα από τη συγκριτική μελέτη των σερβικών και ελληνικών λαϊκών εθίμων. Τα Χριστούγεννα αποτελούν την κεντρική γιορτή του κύκλου του χρόνου για τους Σέρβους. Οι ορθόδοξοι Σέρβοι γιορτάζουν τα Χριστούγεννα κατά το Ιουλιανό ημερολόγιο στις 7 Ιανουαρίου. Στη γιορτή αυτή περιλαμβάνονται πολλές τελετές και λαϊκά έθιμα που διαφέρουν από περιοχή σε περιοχή. Ο κεντρικός ρόλος του στοιχείου της φωτιάς συναντάται στο τελετουργικό κάψιμο της δρυός (βελανιδιάς), του χριστουγεννιάτικου δέντρου τους. Αυτό το έθιμο ήταν γνωστό και σε ορισμένα μέρη της Ελλάδας. Ο σύγχρονος τρόπος ζωής όμως, έχει οδηγήσει σε κοινωνικές αλλαγές που επέδρασαν και στα έθιμα. Έτσι, παραδείγματος χάριν, στη Σερβία η καύση της δρυός που γινόταν παλιά στην εστία του σπιτιού, μεταφέρθηκε σε δημόσια μέρη, σε αυλές εκκλησιών και πλατείες.
У фокусу интересовања овог рада је ватра у божићним празницима посматрана кроз компарацију српских и грчких народних обичаја. Божић представља централни празник српског годишњег празничног круга. Срби православне вере славе Божић по Јулијанском календару, 7. јануара. Овај празник је праћен мноштвом ритуала и народних обичаја које се разликују од краја до краја. Централна улога ватре је у ритуалном паљењу бадњака, божићног дрвета. Овај обичај је био познат и у неким деловима Грчке. Савремени начин живота довео је до друштвених промена које су утицале и на обичаје. Тако је на пример, у Србији паљење бадњака са кућног огњишта пренето у јавну сферу, у црквене порте и на тргове.
Кључне речи:
φωτιά / γιορτές των Χριστουγέννων / σέρβικα και ελληνικά λαϊκά έθιμα / ватра / божићни празници / српски и грчки народни обичајиИзвор:
Η Φωτιά Πηγή Ζωής, Δύναμης και Καθαρμού, 2013, 117-121Издавач:
- Αθήνα : Μουσίο Ελληνικής λαϊκής τέχνης Οι φίλοι του του μουσίου Ελληνικής λαϊκής τέχνης
Финансирање / пројекти:
- Народна култура Срба између Истока и Запада (RS-MESTD-Basic Research (BR or ON)-177022)
Напомена:
- Πρακτικά Επιστημονικής Συνάντησης, Αθήνα 1, 2, 3, Απριλίου 2011. Εθνικό Ιστορικό Μουσίο, Αίθουσα Παλαιάς Βουλής.
Институција/група
Етнографски институт САНУ / Institute of Ethnography SASATY - CHAP AU - Blagojević, Gordana PY - 2013 UR - https://dais.sanu.ac.rs/123456789/7803 AB - Στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος της παρούσας έρευνας βρίσκεται το στοιχείο της φωτιάς στις γιορτές των Χριστουγέννων ιδωμένο μέσα από τη συγκριτική μελέτη των σερβικών και ελληνικών λαϊκών εθίμων. Τα Χριστούγεννα αποτελούν την κεντρική γιορτή του κύκλου του χρόνου για τους Σέρβους. Οι ορθόδοξοι Σέρβοι γιορτάζουν τα Χριστούγεννα κατά το Ιουλιανό ημερολόγιο στις 7 Ιανουαρίου. Στη γιορτή αυτή περιλαμβάνονται πολλές τελετές και λαϊκά έθιμα που διαφέρουν από περιοχή σε περιοχή. Ο κεντρικός ρόλος του στοιχείου της φωτιάς συναντάται στο τελετουργικό κάψιμο της δρυός (βελανιδιάς), του χριστουγεννιάτικου δέντρου τους. Αυτό το έθιμο ήταν γνωστό και σε ορισμένα μέρη της Ελλάδας. Ο σύγχρονος τρόπος ζωής όμως, έχει οδηγήσει σε κοινωνικές αλλαγές που επέδρασαν και στα έθιμα. Έτσι, παραδείγματος χάριν, στη Σερβία η καύση της δρυός που γινόταν παλιά στην εστία του σπιτιού, μεταφέρθηκε σε δημόσια μέρη, σε αυλές εκκλησιών και πλατείες. AB - У фокусу интересовања овог рада је ватра у божићним празницима посматрана кроз компарацију српских и грчких народних обичаја. Божић представља централни празник српског годишњег празничног круга. Срби православне вере славе Божић по Јулијанском календару, 7. јануара. Овај празник је праћен мноштвом ритуала и народних обичаја које се разликују од краја до краја. Централна улога ватре је у ритуалном паљењу бадњака, божићног дрвета. Овај обичај је био познат и у неким деловима Грчке. Савремени начин живота довео је до друштвених промена које су утицале и на обичаје. Тако је на пример, у Србији паљење бадњака са кућног огњишта пренето у јавну сферу, у црквене порте и на тргове. PB - Αθήνα : Μουσίο Ελληνικής λαϊκής τέχνης Οι φίλοι του του μουσίου Ελληνικής λαϊκής τέχνης T2 - Η Φωτιά Πηγή Ζωής, Δύναμης και Καθαρμού T1 - Tο στοιχείο της φωτιάς στις γιορτές των Χριστουγέννων: συγκριτική μελέτη των σέρβικων και ελληνικών λαϊκών εθίμων T1 - Елемент ватре у божићним празницима: компаративна студија српских и грчких народних обичаја SP - 117 EP - 121 UR - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_dais_7803 ER -
@inbook{ author = "Blagojević, Gordana", year = "2013", abstract = "Στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος της παρούσας έρευνας βρίσκεται το στοιχείο της φωτιάς στις γιορτές των Χριστουγέννων ιδωμένο μέσα από τη συγκριτική μελέτη των σερβικών και ελληνικών λαϊκών εθίμων. Τα Χριστούγεννα αποτελούν την κεντρική γιορτή του κύκλου του χρόνου για τους Σέρβους. Οι ορθόδοξοι Σέρβοι γιορτάζουν τα Χριστούγεννα κατά το Ιουλιανό ημερολόγιο στις 7 Ιανουαρίου. Στη γιορτή αυτή περιλαμβάνονται πολλές τελετές και λαϊκά έθιμα που διαφέρουν από περιοχή σε περιοχή. Ο κεντρικός ρόλος του στοιχείου της φωτιάς συναντάται στο τελετουργικό κάψιμο της δρυός (βελανιδιάς), του χριστουγεννιάτικου δέντρου τους. Αυτό το έθιμο ήταν γνωστό και σε ορισμένα μέρη της Ελλάδας. Ο σύγχρονος τρόπος ζωής όμως, έχει οδηγήσει σε κοινωνικές αλλαγές που επέδρασαν και στα έθιμα. Έτσι, παραδείγματος χάριν, στη Σερβία η καύση της δρυός που γινόταν παλιά στην εστία του σπιτιού, μεταφέρθηκε σε δημόσια μέρη, σε αυλές εκκλησιών και πλατείες., У фокусу интересовања овог рада је ватра у божићним празницима посматрана кроз компарацију српских и грчких народних обичаја. Божић представља централни празник српског годишњег празничног круга. Срби православне вере славе Божић по Јулијанском календару, 7. јануара. Овај празник је праћен мноштвом ритуала и народних обичаја које се разликују од краја до краја. Централна улога ватре је у ритуалном паљењу бадњака, божићног дрвета. Овај обичај је био познат и у неким деловима Грчке. Савремени начин живота довео је до друштвених промена које су утицале и на обичаје. Тако је на пример, у Србији паљење бадњака са кућног огњишта пренето у јавну сферу, у црквене порте и на тргове.", publisher = "Αθήνα : Μουσίο Ελληνικής λαϊκής τέχνης Οι φίλοι του του μουσίου Ελληνικής λαϊκής τέχνης", journal = "Η Φωτιά Πηγή Ζωής, Δύναμης και Καθαρμού", booktitle = "Tο στοιχείο της φωτιάς στις γιορτές των Χριστουγέννων: συγκριτική μελέτη των σέρβικων και ελληνικών λαϊκών εθίμων, Елемент ватре у божићним празницима: компаративна студија српских и грчких народних обичаја", pages = "117-121", url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_dais_7803" }
Blagojević, G.. (2013). Tο στοιχείο της φωτιάς στις γιορτές των Χριστουγέννων: συγκριτική μελέτη των σέρβικων και ελληνικών λαϊκών εθίμων. in Η Φωτιά Πηγή Ζωής, Δύναμης και Καθαρμού Αθήνα : Μουσίο Ελληνικής λαϊκής τέχνης Οι φίλοι του του μουσίου Ελληνικής λαϊκής τέχνης., 117-121. https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_dais_7803
Blagojević G. Tο στοιχείο της φωτιάς στις γιορτές των Χριστουγέννων: συγκριτική μελέτη των σέρβικων και ελληνικών λαϊκών εθίμων. in Η Φωτιά Πηγή Ζωής, Δύναμης και Καθαρμού. 2013;:117-121. https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_dais_7803 .
Blagojević, Gordana, "Tο στοιχείο της φωτιάς στις γιορτές των Χριστουγέννων: συγκριτική μελέτη των σέρβικων και ελληνικών λαϊκών εθίμων" in Η Φωτιά Πηγή Ζωής, Δύναμης και Καθαρμού (2013):117-121, https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_dais_7803 .